وضعیت آب و هوا

5 - میزان آمادگی و تسلط کودک بر مواد امتحانی:

 هر چه کودک در درسی که باید در آن ، مورد ارزشیابی قرار گیرد تسلط بیشتری داشته باشد ، با اضطراب کمتری مواجه می شود. یکی از عوامل مؤثر در میزان یادگیری کودک، استفاده ی مناسب ، صحیح و اصولی از وسایل کمک آموزشی است . هدف این گونه وسایل آن است که با استفاده از بازی و به صورت تفریحی، مفاهیم بنیادی را در ذهن کودکان آن چنان حک کند که هیچ گاه فراموش نشده و برای آموزش های بعدی و مطالب مهم تر در آنها انگیزه و علاقه ایجاد کند.

6 - مشکلات عاطفی کودکان:

گاه اضطراب مفرط کودکان که به امتحان و زمان ارزشیابی تحصیلی نیز تعمیم پیدا می کند ، ناشی از محیط نامساعد خانوادگی، دعواها و مشاجرات پیاپی بین اعضای خانواده و فامیل است. احساس عدم امنیت حاصل از مشاجرات والدین ( که حتی گاه ، پدر و مادر طلاق را نیز مطرح می کنند) عامل مهمی برای اضطراب و عدم تمرکز حواس در کودکان به حساب می آید. کودک هنگام حضور در محیط آموزشی مدام نگران است که آیا هنگام مراجعت به منزل ، مادر خود را خواهد دید یا خیر. با چنین مشغولیات ذهنی، امکان فراگیری مطالب به حداقل کاهش می یابد. حال موردی را در نظر بگیریم که در اثر همین منازعات و مشاجرات، مواد درسی درگذشته نیزآن طور که باید آموخته نشده اند و کودک تسلط و آشنایی کافی را در ذهن و عمل خود احساس نمی کند. در این صورت فکر می کنید اضطراب کودک چند برابر شود؟

به جز منازعات و مشاجرات ، گرفتاری های خانوادگی( مثل چک برگشت خورده پدر) نیز سبب بروز شرایط ناامن و اضطراب آوری می شود که بیش از هر کس دیگر برای کودک و احساس امنیت او خطرناک و مضّر است.

7 - مقایسه کودکان با همدیگر:

اگر توانمندی های کودک را نادیده گرفته و کارهای بچه های دیگر را به او گوشزد کنیم، نه تنها هیچ کمکی به بهبود عملکرد او نکرده ایم. بلکه احساس حقارت، خود کم بینی و تنفر و رقابت غیرمنطقی را درفرزندمان نسبت به کودک مورد نظر پدید آورده ایم. این مقایسه ها عاملی است تا کودک احساس کند توانائی های او برای والدین اهمیتی ندارد و اگر بخواهد مورد مهر و محبت و تشویق و حمایت آنها واقع شود باید دیگر توانائی های خود را کنار گذاشته و فقط درتحصیل سرآمد باشد و نمرات عالی دریافت کند. ترس از عدم موفقیت در والدین و تحقیر آنها و از همه بدتر مقایسه او با دیگران و مورد بی مهری قرار گرفتن ، عاملی است تا کودک به شدت از امتحان واهمه داشته باشد. وحتی اگر کاملاً بر مواد امتحانی مسلط باشد نتواند در اثر اضطراب ، آموخته های خود را بروز دهد.

چند توصیه:

-  حتی الامکان سعی کنیم با کودک رابطه ای دوستانه برقرار کنیم و دوست داشتن و محبت به او را با درس خواندن و موفقیت تحصیلی او مرتبط نکنیم.

- تفاوت های فردی و حتی بین فردی را در فرزندمان مد نظر قرار دهیم و به شدت از مقایسه توانائی ها و میزان عملکرد او با دیگران بپرهیزیم.

- هنگام امتحانات، محیطی امن و آرام و به دور از کشاکش ها و منازعات خانوادگی، برای فرزندان فراهم کنیم تا کودک نیز با آرامش خیال به فراگیری دروس خود بپردازد.

- از تمام امکانات خود برای ایجاد انگیزه در فرزندانمان استفاده کنیم. زیرا انگیزه عاملی است که میزان کارایی افراد را برای انجام هر کاری به چند برابر افزایش می دهد و به یاد داشته باشید که ترس، اضطراب و افسردگی برانگیزه برای پیشرفت تحصیلی تأثیر منفی دارند.

- عوامل بیرونی ( شرایط زیستی ) و عوامل درونی ( انگیزه ها و علایق) کودک را در نظر بگیریم و هیچ گاه به زور و اِعمال فشار متوسل نشویم.

- قبل از رسیدن زمان امتحانات، به کودک کمک کنیم تا تمام درس ها را مرور کرده و به درستی درک کرده باشد. زیرا یادگیری تمام کتاب در طول یک شب یا چند روزغیرممکن بوده و به جز گیجی و سرگردانی ، سود دیگری نخواهد داشت.

- آموزگاران به این نکته آگاهی داشته باشند  که رفتار صحیح واصولی آنها می تواند تا حد زیادی از بروزاضطراب امتحان در دانش آموزان بکاهد. تفهیم درست دروس به کودکان و دادن سؤالات بجا و مناسب هنگام ارزشیابی ، از عوامل مهم کاهش این نوع اضطراب به شمار می آیند. به عنوان مثال یکی از اصول اولیه سنجش در آموزش ( به طورکلی و نه فقط برای کودکان) آن است که سئوالات اولیه از سطح دشواری پائینی برخوردار باشند و به تدریج به میزان سختی سؤالات افزوده شود. اگر آزمایش شونده یا دانش آموزی که به هر حال هنگام آزمون مضطرب است و دست کم احساس دلهره می کند وارد جلسه امتحانی شده و با دیدن اولین سئوال ( اگر خیلی مشکل باشد) با موقعیتی دشوار حاکی از احساس ناتوانی روبرو شود ، خواه ناخواه تمام دانسته ها و آموخته های خود را به فراموشی خواهد سپرد و درپاسخگویی به باقی سئوالات حتی آنها که  جزو سئوالات آسان به حساب می آیند، احساس ناتوانی کرده و به اصطلاح آنچه را هم می دانسته از یاد می برد. اما اگر سئوالات اول ، آسان باشد و دانش آموز به راحتی پاسخ دهد ، با اعتماد به نفس و آمادگی بیشتر به باقی پرسش ها جواب خواهد داد.

- اگرما توانایی لازم برای کمک درسی به فرزندانمان را درخود احساس نمی کنیم و تصور می کنیم. که دانش ، لازمه را برای کمک به مشکلات تحصیلی ( حتی روانی و رفتاری) کودکانمان نداریم، از کمک افراد متخصص بهره مند شویم.

- هدف از آموزش، درس خواندن و امتحان، تربیت کودکان موفق و آماده سازی آنها برای ساختن فردایی روشن وسالم است. با اِعمال فشار بیش از حد، و انتظارات و توقعات فراتر از سطح توانایی کودک، امکان موفقیت را از فرزندانمان نگیریم.